دیپلماسی رسانه ای آمریکا در قبال بیداری اسلامی سال 2011؛ تحلیل محتوای کیفی سایت فارسی صدای آمریکا (voa)

در سال های 2010 و 2011 حرکت بی سابقه ای از اعتراضات مردمی در کشورهای اسلامی جنوب غربی آسیا و شمال آفریقا شکل گرفت که می توان آن را بیداری اسلامی نامید. در این میان اگرچه سیاست های «یک بام و دو هوا»ی آمریکا در قبال این حرکت عظیم مردمی آشکار بود، اما این کشور با هدف حفظ منافع خود در منطقه تلاش فراوانی برای مقابله، جهت دهی و تأثیرگذاری بر این حرکت های مردمی داشت و رسانه های این کشور به منظور تکمیل سیاست خارجی خود، به فعالیت هایی در قالب «دیپلماسی رسانه ای» اقدام نمودند. هدف این پایان نامه شناسایی مولفه های دیپلماسی رسانه ای ایالات متحده آمریکا در قبال تحولات بیداری اسلامی در 5 کشور تونس، مصر، یمن، بحرین و لیبی است. بدین منظور سایت فارسی زبانِ شبکه صدای آمریکا (voa) با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی رهیافت عرفی، به مدت 6 ماه در فاصله زمانی 1 ژانویه 2011 تا 1 ژوئیه 2011 و در قالب سه نظریه دروازه بانی، برجسته سازی و بازنمایی مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. نتایج تحلیل نشان می دهد ?صدای آمریکا عمدتا تصویری منفی و خشونت آمیز اما دموکراتیک و همسو با منافع غرب بازنمایی نموده و دیدگاه ها و تحرکات اشخاص و گروه های همراستا با اهداف خود را برجسته سازی کرده است. پس از اوج گیری اعتراضات، به اقدامات و مواضع کنش گران خارجی متمایل به غرب در حمایت و همراهی با خیزش های مردمی و نقد برخوردهای خشونت آمیز حکومت آن کشور می پردازد. حتی در بازه ای خاص اصلاحات ارائه شده از سوی حکومت ها را وعده هایی توخالی و غیرمنطقی و در مقابل توده معترضین را پیگیر، منظم و صلح جو بازنمایی می کند. در مجموع صدای آمریکا شرایط پیرامونی را بحرانی اما به گونه ای توصیف می نماید که گویی تغییری در شرایط پیش نیامده است. تفسیر نتایج تحلیل در چارچوب مفهوم دیپلماسی رسانه ای نشان می دهد که ایالات متحده آمریکا از طریق رسانه ی رسمی بین المللی خود - یعنی صدای آمریکا- در مولفه هایی مثل «تغییر جهت حرکت توده معترضین»، «توصیف شرایط سیاسی همراستا با اهداف خود» و «ارائه وجهه دموکراسی خواهانه و انسانی از کنش گران غربی» در قبال کشورهای مختلف عمدتا مشترک است و مولفه هایی از قبیل «بیان اهداف و سیاست های مدنظر خود از زبان مردم» و «قدرت بخشی به گروه ها و شخصیت های همسو و طرد غیر همسویان» در یک یا چند کشور موجود است و در دیگر کشورها وجود ندارد.